İNTİZAR - “Dün gece iki kez sarsılarak uyandım,” diyor genç bir ofis çalışanı olan Ali, işe giderken Tahran'ın merkezindeki sokaklarda gezinirken. “Sesler çok yüksekti, önce gece 2 civarında, sonra da sabah 5 civarında. Telefonumu kontrol ettim ve İran hava savunma füzelerinin gökyüzünde bir şeyi engellediğine dair bir video gördüm. Bu sabah işe giderken biraz hasar görmeyi bekliyordum ama hiçbir şey yok.”

Ali de Tahran'daki pek çok kişi gibi İsrail'le yaşanan çatışmadan İran'ın hava savunma sistemlerinin devreye girmesi sayesinde haberdar olmuş. Tahran, Huzistan ve İlam eyaletlerindeki yerlere saldırılar düzenlendiğine dair haberlere rağmen, kalabalık mahalleler ürkütücü bir şekilde gözle görülür bir yıkımdan etkilenmemiş. “Aslında İsrail saldırılarının etkisinin bu kadar sınırlı olmasına biraz şaşırdım,” diyor Ali. “Haftalardır bizi tehdit ediyorlardı. Biz mi bu kadar güçlüyüz yoksa onlar mı bu kadar zayıf bilemiyorum.”

İran'ın askeri personeli için gece, vatandaşlar için olduğundan daha zorlu geçti. Ülkenin savunma sistemlerinden sorumlu ana güç olan İran Ordusu, saldırılara karşı savunmada şehit olan dört askerini kaybettiğini duyurdu.

İsrail İran'a nasıl saldırdı?

İranlı yetkililer Cumartesi akşamı İsrail hava saldırılarının ayrıntılarını açıklayarak İsrail savaş uçaklarının İran sınırına yaklaşık 100 kilometre uzaklıktaki Irak hava sahasından saldırı düzenlediğini belirtti. İran Silahlı Kuvvetleri tarafından yapılan açıklamaya göre, İsrail jetleri İran sınır radarlarına misket savaş başlıkları ile donatılmış çok sayıda uzun menzilli füze ateşledi. Bu füzelerin büyük bir kısmı İran savunma sistemleri tarafından engellendi. Jetler İran hava sahasına girmeye çalışsa da başarılı olamadı. Açıklamada ayrıca saldırıda bazı İran sınır radarlarının hasar gördüğü ancak hızla onarılmakta olduğu bildirildi.

İsrail, saldırılarının niteliğine ilişkin herhangi bir ayrıntı yayınlamadı. İsrail askeri sözcüsü Daniel Hagari, saldırıların başlamasından kısa bir süre sonra İran içindeki askeri tesislerin hedef alındığını doğrulamakla yetindi. Daha sonra herhangi bir kanıt sunmadan saldırıların “başarılı” olduğunu iddia etti.

İbrani medyası tarafından yayınlanan fotoğraflarda, Savaş Bakanı Yoav Gallant, saldırıları değerlendirirken 2021'de İran'daki bir petrol rafinerisinde meydana gelen patlamanın görüntüsünü gösteren bir televizyon ekranının önünde dururken görülüyor. 

Bu arada Başbakan Benjamin Netanyahu, Cumartesi gününün erken saatlerinde bir yeraltı sığınağında toplanan üst düzey İsrailli yetkilileri gösteren görüntülerde yorgun ve hayal kırıklığına uğramış görünüyordu. İlk duyurudaki kabadayılık ile bu görüntülerde yakalanan durgun ruh hali arasındaki kopukluk, İsrail'in İran'a karşı riskli gecesinde umduğunu elde edemediği yönündeki spekülasyonları daha da körükledi.

Amerikan haber sitesi Axios, İsrail'in İran'a karşı başlangıçta “sınırlı” bir saldırı planladığını bildirirken, analistler bu haberlerin, haftalarca süren kılıç sallamaların ve bariz bir başarısızlıkla sonuçlanan gecenin ardından rejimin itibarını kurtarma çabası olduğuna inanıyor.

Batı Asya analisti ve önde gelen bir İran gazetesinin CEO'su İhsan Salihi, “Haftalar süren psikolojik savaş ve nükleer tesislerden petrol altyapısına ve hatta yetkililere suikastlara kadar her şeyi hedef alan yıkıcı, sürpriz bir saldırı tehdidinden sonra, İsrail operasyonu sonuçta sadece birkaç askeri bölgeye yönelik çoğunlukla başarısız saldırılardan ibaretti” dedi. “Dünya, İran'ın İsrail varlıklarını başarılı bir şekilde hedef almasını ve ardından gelen tepkiye karşı kendi topraklarını zahmetsizce savunmasını izledi. Bu sonuç hem Batı hem de İsrail için kuşkusuz yutulması zor bir haptır.”

İsrail'in İran'a yönelik saldırısı, yaklaşık 200 İran balistik füzesinin işgal altındaki topraklara yağdırılmasından 25 gün sonra geldi. Saldırılar İsraillilerin saatlerce sığınaklara koşuşturmasına neden olurken, sosyal medyada İran'a ait onlarca füzenin işgal altındaki topraklardaki hedefleri başarıyla vurduğuna dair görüntülerle doldu taştı.

“Gerçek Vaat Operasyonu II” olarak adlandırılan bu saldırı, İran'ın İsrail'e yönelik ikinci doğrudan saldırısı oldu. Nisan ayında gerçekleşen ilk saldırı olan “Gerçek Vaat Operasyonu” büyük ölçüde cevapsız kalmıştı.

Sırada ne var?

İranlı yetkililer geçtiğimiz haftalarda birçok kez İran çıkarlarına yönelik her türlü saldırının Tahran'dan daha sert bir yanıt alacağı konusunda uyarıda bulundu. Gerçek Vaat Operasyonu II'nin gerçekleştirilmesinden birkaç gün sonra büyük bir halk toplantısına katılan İslam Devrimi Lideri Ayetullah Seyyid Ali Hamaney, halka hitaben yaptığı konuşmada İran'ın gerekirse İsrail'e karşı benzer operasyonları tekrarlayacağını söyledi. Lider, “[Cevabımız] ne aceleci ne de gecikmeli olacak” dedi. Analistler ve kamuoyu da aşağı yukarı Ayetullah Hamaney ile aynı fikirde görünüyor.

İsrail uzmanı Ali Abdi, “Bu saldırıyı geniş çaplı bir hasar olmadığı için göz ardı etmemeliyiz” dedi.

“İsrail büyük bir operasyon planladı ve uyguladı. Başarısız olmasının nedeni savunma sistemlerimizin gücüydü. Rejim hedeflerine ulaşmış olsaydı, İran üzerinde yıkıcı bir etkisi olurdu."

Uzman, İsrail'in saldırısıyla yeni bir kırmızı çizgiyi aştığını ve yaptıklarından sorumlu tutulması gerektiğini de sözlerine ekledi.

“İlk kez doğrudan bizim topraklarımıza saldırdılar ve dört askerimizi öldürdüler. Eylemlerinin sonuçlarına katlanmak zorundalar, aksi takdirde gelecekte İran'a yönelik saldırılar tekrarlanacaktır.”